Cytologia
Cytologia - w jakim celu się pobiera?
Wykrycie komórek nieprawidłowych umożliwia rozpoznanie raka w jego wczesnym stadium, kiedy leczenie jest najbardziej skuteczne. Dzięki regularnie wykonywanej cytologii chorobę wykrywa się na etapie przedinwazyjnym, czyli wtedy, kiedy leczenie jest skuteczne i stosunkowo krótkie. Do profilaktyki należy zapobieganie rozwojowi raka przez jego wczesne wykrycie, czyli cytologiczne badania przesiewowe. Badanie cytologiczne polega na ocenie mikroskopowej komórek nabłonków pobranych z szyjki macicy.
Jakie są rodzaje cytologii?
Są dwa rodzaje badań cytologicznych:
- cytologia konwencjonalna (standardowa)
- cytologia jednowarstwowa na podłożu płynnym LBC.
Jak wygląda pobranie cytologii?
Podczas pobierania cytologii konwencjonalnej lekarz ginekolog za pomocą specjalnej szczoteczki pobiera wymaz z obszaru szyjki macicy i przenosi uzyskany materiał na szkiełko mikroskopowe. W laboratorium rozmaz jest oceniany przez cytodiagnostę.
W przypadku pobierania cytologii jednowarstwowej na podłożu płynnym LBC sposób pobrania próbki jest taki sam, ale materiał zamiast na szkiełko mikroskopowe jest przenoszony do pojemniczka zawierającego specjalny płyn utrwalający. Pozwala to na uzyskanie większej liczby komórek do analizy. LBC jest czulsza i dokładniejsza niż cytologia standardowa, zmniejsza ryzyko nieprawidłowych rozmazów, poprawia jakość materiału cytologicznego, a także zwiększa wykrywalność zmian dysplastycznych uważanych za stan przedrakowy.
Kiedy pobieramy cytologię?
Cytologia powinna być wykonywane u wszystkich kobiet od momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej lub po ukończeniu 18. roku życia. Kobiety z grupy podwyższonego ryzyka powinny wykonywać badanie cytologiczne raz w roku. Kobiety z prawidłowym obrazem cytologicznym, pozostające w stałym związku, powinny wykonywać badanie nie rzadziej niż co trzy lata. A po 60. roku życia, w przypadku gdy poprzednie wyniki były ujemne, można rozważyć stopniowe wydłużanie okresu czasowego aż do całkowitego zaniechania wykonywania tego badania.
Jak przygotować się do badania?
Do lekarza najlepiej zgłosić się kilka dni po zakończeniu menstruacji. Optymalny czas to środek cyklu miesięcznego, od dziesiątego do około osiemnastego dnia. Badania nie należy robić później niż cztery – pięć dni przed kolejną menstruacją. Przed wykonaniem cytologii nie powinno się stosować żadnych środków dopochwowych, zarówno leków jak i środków antykoncepcyjnych. Jeśli były stosowane takie środki lub zastosowano irygacje należy odczekać co najmniej 3 dni. Najlepiej jest na dobę przed badaniem zrezygnować ze współżycia. Przed samym badaniem należy również zadbać o higienę intymną.
Ocena cytologii.
Obecnie zaleca się dla wyników badania cytologicznego stosowanie systemu Bethesda polegającego na dokładnym opisie stwierdzonych zmian. Nieprawidłowy wynik cytologii nie musi być spowodowany zmianami nowotworowymi. Przyczyną może być stan zapalny lub infekcje w obrębie szyjki macicy lub pochwy. System Bethesda umożliwia dodatkowo rozpoznanie infekcji, np. kandydozę pochwy, chlamydiozę, a także infekcje wirusowe, w tym zakażenia HPV. Wynik badania zawsze należy skonsultować z lekarzem, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu diagnostycznym i terapeutycznym.
