Parathormon

Parathormon to jeden z najważniejszych hormonów odpowiedzialnych za regulację gospodarki mineralnej ludzkiego organizmu. Produkowany jest on przez przytarczyce, czyli niewielki narządu układu wewnątrzwydzielniczego, które znajdują się na tylnej ścianie tarczycy. Za pomocą skomplikowanych, wieloetapowych mechanizmów i pętli sprzężeń zwrotnych, wraz z kalcytoniną reguluje stężenie wapnia we krwi, a dokładniej zwiększa jego poziom. Ma wpływ także na stężenia fosforanów. Osiąga ten efekt poprzez zwiększone wchłanianie zwrotne wapnia w nerkach oraz pobudzanie komórek niszczących kości – osteoklastów, które uwalniają wapń z kości do krwi. Prawidłowe działanie tego mechanizmu jest warunkowane przez odpowiednie stężenia witaminy D w organizmie, która uwrażliwia komórki przytarczyc na wykrywanie niewłaściwych (zbyt niskich) stężeń jonów wapnia, co w konsekwencji prowadzi do zwiększonego wydzielania parathormonu

Parathormon – kiedy wykonać badanie?

Zaburzenia poziomów parathormonu mogą występować w kilku chorobach, przede wszystkim dotykających przytarczyc. W przebiegu nadczynności przytarczyc organy te pracują zbyt intensywnie produkując za duże ilości parathormonu. Może to być wywołane przez nowotwory tego narządu (najczęściej gruczolaki, które są guzami łagodnymi), rzadko kiedy obecne są tam nowotwory złośliwe. Nadczynność przytarczyc może też być konsekwencją innych zespołów chorobowych- mówimy wówczas o wtórnej nadczynności, która wywołana jest przez przewlekłe zbyt niskie stężenia wapnia we krwi, które najczęściej występują w przebiegu niewydolności nerek.

Niedoczynność przytarczyc, gdzie produkowane jest zbyt mało parathormonu w stosunku do rzeczywistego zapotrzebowania na ten związek, także może mieć kilka przyczyn. Do najczęstszych należą powikłania operacji tarczycy, podczas których także przypadkowo zostały uszkodzone przytarczyce. Może też konsekwencją złożonych chorób autoimmunologicznych, w przebiegu których komórki przytarczyc niszczone są przez własny układ odpornościowy gospodarza (np. zespół APECED).

Parathormon – kto powinien wykonać?

Badanie to zlecane jest w sytuacji, w której występują objawy nadczynności lub niedoczynności przytarczyc, w celu potwierdzenia diagnozy tych zespołów chorobowych. Objawy te nie wynikają z zaburzeń pracy przytarczyc per se, tylko z niewłaściwych poziomów wapnia, które są tego konsekwencją.

Do objawów nadczynności przytarczyc należą:

• kamica nerkowa
• niewydolność nerek
• bóle kostno-stawowe
• zapalenie trzustki
• nadciśnienie tętnicze
• częste oddawanie moczu
• wrzody żołądka
• trudności z koncentracją
• pogorszenie nastroju, zaburzenia depresyjne
• nudności, wymioty

Do objawów niedoczynności przytarczyc należą:

• zaburzenia przewodnictwa nerwowego- parestezje (uczucie mrowienia, kłucia, przede wszystkim w dalszych odcinkach kończyn)
• skurcze mięśni
• zmęczenie
• bóle kostne
• bezsenność
• ogólne pogorszenie samopoczucia

Same zaburzenia pracy przytarczyc często przebiegają bezobjawowo, a diagnoza stawiana jest w momencie rozpoznawania choroby, która rozwinęła się w wyniku przewlekłych zaburzeń czynności wydzielniczej przytarczyc, czyli nieadekwatnej produkcji parathormonu wywołującej przewlekłe zaburzenia poziomów wapnia w organizmie.

Parathormon norma (wartości referencyjne)

• 15 – 65 pg/ml

Parathormon wyniki

Wyniki tego badania powinny być interpretowane ze specjalistą w połączeniu z obrazem klinicznym objawów prezentowanych przez pacjenta oraz wynikami innych badań diagnostycznych. Poziomy wydzielania parathormonu także zmieniają się w ciągu doby, na interpretację wyniku ma też więc wpływ godzina, o której została pobrana próbka krwi do badania.

Zbyt wysokie poziomy parathormonu najczęściej świadczą o nadczynności przytarczyc, podczas gdy jego zbyt niskie stężenia na niedoczynność tych narządów. Obie te sytuacje mogą mieć różne podłoża oraz wynikać z wielu innych chorób warunkujących ich wystąpienie.