Kalcytonina

Kalcytonina jest hormonem polipeptydowym wydzielanym przez komórki C tarczycy. Głównym działaniem kalcytoniny jest hamowanie resorpcji kości. Osiąga ten efekt poprzez regulację liczby i aktywności osteoklastów, czyli komórek niszczących kość.

Kalcytonina jest wydzielana w odpowiedzi na podwyższone stężenie wapnia w surowicy, zmniejszając tym samym jego poziom w surowicy, częściowo przez zwiększanie wydalania przez nerki. Jednak rola kalcytoniny w regulacji poziomu wapnia jest nieznaczna w porównaniu z wpływem hormonów przytarczyc. Dlatego nie jest stosowana w badaniu zaburzeń homeostazy wapniowej.

Kalcytotnina to specyficzny i wrażliwy marker nowotworowy. Nowotwory złośliwe powstające z komórek tarczycy (rak rdzeniasty tarczycy) zwykle wydzielają zwiększone ilości kalcytoniny. Rak rdzeniasty tarczycy jest rzadkim nowotworem złośliwym i może być związany z genetyczną predyspozycją rodzinną lub wynikiem spontanicznej mutacji. Głównym markerem nowotworowym do diagnozowania i monitorowania jego rozwoju jest kalcytonina.

Stężenia kalcytoniny w surowicy są wysokie u niemowląt, gwałtownie spadają w dzieciństwie, przez resztę życia pozostając względnie stabilne. Zasadniczo stężenia kalcytoniny w surowicy są wyższe u osób z większą masą ciała.

Poziom kalcytoniny może być zwiększony u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek i nadczynnością przytarczyc, białaczką i rzadszymi zaburzeniami, takimi jak: zespół mieloproliferacyjny, zespół Zollingera-Ellisona, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, drobnokomórkowy rak płuc.

Kalcytonina badanie

Badanie kalcytoniny znajduje zastosowania w przypadkach takich jak:

• diagnoza klinicznie objawowego raka tarczycy u pacjentów z „zimnymi” guzkami lub guzkami o nieprzekonującej histologii (np. podejrzenie raka anaplastycznego);

• rodzinne badania przesiewowe w przypadkach dziedzicznego rdzeniastego raka tarczycy;

• monitorowanie pooperacyjne raka rdzeniastego tarczycy. Stężenie kalcytoniny koreluje z masą guza. Podwojenie stężenia wiąże się z nawrotem nowotworu;

• monitorowanie pacjentów z guzami neuroendokrynnymi: rakowiak, insulinoma, drobnokomórkowy rak płuc. W nich wydzielanie kalcytoniny może być częścią zespołu paraneoplastycznego, czyli objawów niezależnych od miejscowego wzrostu nowotworu.

To badanie nie jest przydatne do oceny zaburzeń metabolizmu wapnia.

Kiedy należy wykonać badanie kalcytoniny?

Badanie poziomu kalcytoniny jest zalecane w przypadku raka tarczycy. Na początkowych etapach wzrost jej stężenia zwykle nie powoduje żadnych objawów. W miarę wzrostu raka tarczycy może się pojawić:

• guzek, który można wyczuć przez skórę szyi;

• zmiana w głosie, w tym zwiększona chrypka;

• trudność związana z połykaniem;

• ból szyi i gardła;

• obrzęk węzłów chłonnych na szyi.

Przygotowanie przed badaniem

Badanie nie wymaga wcześniejszego przygotowania.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• immunochemiczna, z detekcją elektrochemiluminescencyjną (ECLIA);

Kalcytonina norma

Wartości referencyjne zależą od wieku i płci.

Kalcytonina wyniki

Zwiększone stężenie kalcytoniny oznacza, że wytwarzane są nadmierne ilości hormonu. Znacząco podwyższone poziomu kalcytoniny jest dobrym wskaźnikiem rozrostu komórek C tarczycy lub rdzeniastego raka tarczycy. Jednak do potwierdzenia diagnozy niezbędne są inne badania takie jak USG i biopsja tarczycy.

Niski poziom kalcytoniny oznacza, że objawy prawdopodobnie nie są spowodowane rozrostem komórek C tarczycy lub rakiem rdzeniastym tarczycy.
Poziom kalcytoniny zwykle wzrasta podczas porodu i u noworodków. Wskaźnik jest często podwyższony w chorobach białaczkowych i rozrostowych szpiku.

Kalcytonina może być również wytwarzana przez guzy płuc. Wzrost kalcytoniny można również zaobserwować w nadczynności przytarczyc, nadmiarze wydzielania gastryny i soku żołądkowego, niewydolności nerek, przewlekłych chorobach zapalnych.