Posiew kału w kierunku Salmonella i Shigella

Posiew kału w kierunku Salmonella i Shigella

W przypadku Salmonelli źródłem zakażenia jest chory/nosiciel człowiek/zwierzę. Rezerwuarem mogą być: zakażona woda, żywność (drób, jajka, nabiał), przedmioty. Postać powodująca dolegliwości żołądkowo-jelitowe jest wywołana S. enteritidis, która może powodować przejściowe nosicielstwo (być wydalana z kałem do kilku miesięcy). Jednak inne typy tej bakterii jak S. typhi (powodująca dur brzuszny) stwarzają ryzyko nawet dożywotniego pozostawania w drogach i pęcherzyku żółciowym osoby ozdrowiałej. Shigella dysenteriae, powodująca czerwonkę bakteryjną, po jej ustąpieniu jest wykrywana w kale krócej, ale ilość bakterii która jest potrzebna do zakażenia kolejnej osoby, jest w jej przypadku dużo niższa.

Osoby, które przechodzą infekcję bezobjawowo lub z łagodnymi objawami pokarmowymi, wydalają patogeny wraz ze swoim kałem i stwarzają zagrożenie dla innych członków społeczności, w tym dzieci. U nich przebieg choroby może być bardziej gwałtowny, prowadzić do hospitalizacji w przebiegu odwodnienia (z zaburzeniami wodno-elektrolitowymi, suchością skóry, zmniejszonym oddawaniem moczu) czy sepsy (z gorączką, spadkiem ciśnienia, wzrostem tętna, drgawkami i zaburzeniami świadomości). Dodatkowo, drobnoustroje mogą się okazać niewrażliwe (niereagujące) na rutynowo stosowane antybiotyki, co wydłuża i utrudnia leczenie.

Stąd konieczność prowadzenia działań, które zapobiegną rozpowszechnianiu zakażeń, takich jak:

• edukacja społeczeństwa co do sposobu rozprzestrzeniania i przebiegu infekcji Shigellą, Salmonellą
• przestrzeganie zasad higieny osobistej (mycie rąk, odpowiednie przechowywanie i obróbka termiczna żywności, dezynfekcja powierzchni i wspólnych sprzętów, dbałość o stan czystości kuchni i spożywanie pokarmów ze sprawdzonych źródeł)
• w zakładach pracy przestrzeganie przepisów zapewniających właściwe zasady przetwórstwa żywności
• dokładna, szybka diagnostyka, zgłaszanie i monitoring każdego przypadku zatrucia pokarmowego, zwłaszcza dotyczącego większej liczby osób (zawsze należy dążyć do ustalenia źródła zakażenia, zidentyfikowania skażonej żywności czy zanieczyszczonego ujęcia wody)

Kiedy wykonać posiew kału w kierunku Salmonella i Shigella?

Badanie to jest testem przesiewowym, stosowanym jako element profilaktyki w celu:

• kontroli stanu rozpowszechnienia bezobjawowego nosicielstwa bakterii w populacji
• zapobiegania rozprzestrzeniania zakażeń, szczególnie wśród osób wyjątkowo na nie wrażliwych

Kto powinien wykonać posiew kału w kierunku Salmonella i Shigella?

• osoby bez objawów zakażenia, chcące podjąć pracę w zawodach obarczonych ryzykiem rozprzestrzeniania patogenów (stanowiska związane z produkcją, obróbką, wydawaniem żywności, wytwarzaniem leków, przygotowywaniem wody do spożycia przez ludzi; posady pracowników opieki zdrowia, studentów medycyny, zakładów opiekuńczo-leczniczych; profesje wiążące się z pracą z dziećmi do lat 6)
• osoby które przebyły zakażenie układu pokarmowego, z określeniem jego dokładnej przyczyny (gatunku bakterii) lub nie (charakterystyczne objawy: biegunka o różnym charakterze, skurczowe bóle brzucha, podwyższona temperatura, dolegliwości żołądkowe, zawroty głowy, osłabienie i senność)
• osoby, które miały styczność z osobą z historią zakażenia, z jego zidentyfikowaną etiologią lub nie
• osoby z grup ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji drobnoustrojami pokarmowymi (małe dzieci, osoby starsze, z osłabioną odpornością, zmienioną fizjologiczną florą układu pokarmowego np. w przebiegu przewlekłego zapalenia lub antybiotykoterapii)

Posiew kału w kierunku Salmonella i Shigella wyniki

• posiew ujemny (-)

Nie wyhodowano bakterii; wykluczenie nosicielstwa.

• posiew dodatni (+)

Wyhodowano bakterie; potwierdzenie nosicielstwa. Stan bezobjawowego nosicielstwa zazwyczaj ustępuje samoistnie (w przypadku Salmonelli nawet do ok. pół roku, Shigelli do miesiąca), ale osoby z dodatnimi posiewami są prawnie zobowiązane do przestrzegania wzmożonych reguł sanitarnych i zgłaszania się do lokalnych stacji sanitarno-epidemiologicznych w celu wykonywania regularnych testów.