DHEA-S

DHEA-S (siarczan dehydroepiandosteronu) jest hormonem steroidowym wytwarzanym przez nadnercza.

Jego produkcja jest regulowana przez hormon adrenokortykotropowy (ACTH) i prolaktynę. Pozostałe, silniejsze hormony płciowe np. androstendion, estrogen i testosteron są z niego syntetyzowane. Ponieważ jest wydzielany przez nadnercza ze stałą szybkością przez cały dzień (bez zmian stężenia), jest dobrym wskaźnikiem zaburzeń produkcji męskich hormonów płciowych przez nadnercza. Ma również działanie korzystne na syntezę mięśni i gospodarkę insulinową.

Wraz z testosteronem pomiar siarczanu dehydroepiandosteronu jest stosowany jako test przesiewowy na podwyższone stężenie hormonów męskich u kobiet (powodujące u nich nadmierne owłosienie i łysienie typu męskiego). Badanie może pomóc stwierdzić, czy przyczyną jest guz nadnerczy czy jajnika.

Syntetyczna wersja DHEA-S jest dostępna w postaci tabletek i kremu. Teoretycznie przyjmowanie zawierających go suplementów może spowolnić proces starzenia, poprawić ogólną strukturę ciała i pracę mózgu. Na tym etapie nie ma rozstrzygających dowodów z badań potwierdzających te założenia. Inne stany, w których przyjmowanie siarczanu dehydroepiandosteronu może być korzystne obejmują: depresję, osteoporozę i atrofię pochwy po menopauzie.

Cel badania

Badanie DHEA-S wykonuje się by:

• ocenić funkcję nadnerczy;
• zdiagnozować różne guzy nadnerczy;
• ustalić przyczyny cech męskich u kobiet;
• ustalić przyczynę przedwczesnego dojrzewania u chłopców.

Aby w pełni zdiagnozować zaburzenia funkcji nadnerczy należy skorelować poziomy DHEA-S oraz ACTH, zaś by ocenić wydzielanie hormonów płciowych, najlepiej porównać poziomy siarczanu i estrogenu/ testosteronu.

Badanie DHEAS – kiedy wykonać?

Badanie jest zlecane w przypadku pojawiających się objawów zmniejszonej lub zwiększonej produkcji DHEA-S.

Przy podwyższonym poziomie u mężczyzn objawy mogą nie występować.
Objawy u kobiet obejmują:

• trądzik;
• głęboki, gruby głos;
• nadmierne owłosienie twarzy i ciała typu męskiego;
• łysienie typu męskiego;
• nieregularny cykl menstruacyjny;
• bezpłodność.

DHEAS podwyższony

Objawy u dzieci:

• przedwczesne dojrzewanie u chłopców
• powiększenie zewnętrznych narządów płciowych i nieregularne miesiączki u dziewcząt.

Niski poziom DHEA-S

Niski poziom związany jest z procesami starzenia i chorobami takimi jak:

• cukrzyca;
• osteoporoza;
• otępienie;
• zaburzenia erekcji;
• zanik pochwy;
• zmniejszone libido.

Obniżone poziomy są również widoczne w niektórych chorobach: toczeń, zespół chronicznego zmęczenia i AIDS.

Przygotowanie przed badaniem

• Badanie przeprowadza się rano na czczo.

Materiał do badania

• krew żylna

Metoda badania

• Test immunochemiczny z elektrochemiluminescencją

DHEA-S norma

Wartości referencyjne zależą od wieku i płci pacjenta.

Interpretacja wyników

Wysoki poziom DHEA-S jest wskaźnikiem choroby nadnerczy- przerostu tkanek wytwarzających hormony, łagodnych guzów lub złośliwych nowotworów.

Niski poziom, oznacza to, że nadnercza nie wytwarzają wystarczającej ilości hormonów. Może to być spowodowane ich uszkodzeniem lub zaburzeniami przysadki mózgowej, która nie wytwarza hormonu stymulującego nadnercza do działania (ACTH).

Ponadto nadnercza mogą tymczasowo przestać działać, jeśli zaczną być przyjmowane niektóre leki lub ich przyjmowanie zostanie nagle przerwane, np. kortykosteroidów.