Badanie w kierunku jaj owsika

Badanie w kierunku jaj owsika

Jedną z najczęstszych przyczyn, poza zatruciami i infekcjami bakteryjnymi, dolegliwości żołądkowo-jelitowych są zakażenia pasożytnicze. Część z nich przebiega bezobjawowo i jest przypadkowo wykrywana w trakcie rutynowych badań (np. kolonoskopii), ale znaczna większość z nich powoduje przykre dolegliwości, a identyfikacja pasożytów jako ich przyczyny czasem przysparza trudności. Każdy z nich ma inny cykl życiowy (rozmnaża się i dojrzewa w odmienny sposób), a różne stadia rozwoju mogą bytować też w organizmach zwierząt, od których zaraża się człowiek.

Nierozpoznane infekcje mogą często prowadzić do powikłań, takich jak odwodnienie i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, szczególnie u osób z grup ryzyka np. małe dzieci, osoby starsze czy z niedoborami odporności.

Jednym z najczęściej wykrywanych pasożytów jest Enterobius vermicularis (owsik ludzki), rozpowszechniony szczególnie w krajach klimatu umiarkowanego.

Najczęściej powoduje infekcje u dzieci, ale zdarza się również u dorosłych pacjentów. Jego cykl życiowy jest nazywany monoksenicznym – to znaczy, że cały rozwój zachodzi w organizmie jednego gatunku, w tym wypadku człowieka. Formą inwazyjną (stadium przez które pasożyt się rozprzestrzenia i atakuje kolejnego żywiciela) są jaja, które dostają się do organizmu drogą pokarmową.

Cykl życiowy owsika rozpoczyna się od złożenia jaj przez dorosłe samice w fałdach odbytu. Samice poruszają się aktywnie co powoduje świąd. Wtedy najczęściej dochodzi do samozakażenia- w wyniku drapania na brudnych rękach pozostają jaja, które trafiają do jamy ustnej. W jelicie cienkim z jaj uwalniają się larwy, które wędrują do jelita grubego, gdzie dojrzewają do postaci dorosłych, a samice znów migrują do okolica odbytu i cykl się zamyka. Oprócz autoinfekcji, istnieje również możliwość zakażenia przez skażoną żywność bądź wdychanie i połykanie kurzu zawierającego jaja inwazyjne.

Badanie kału w kierunku poszukiwania jaj i pasożytów polega na mikroskopowej ocenie próbki kału pobranego od osoby podejrzanej o zakażenie, w przebiegu którego różne stadia rozwoju pasożytów są wydalane z dolnego odcinka przewodu pokarmowego do stolca. Diagnosta (parazytolog) jest w stanie zidentyfikować rodzaj pasożyta po jego charakterystycznym kształcie i rozmiarze. Szukanie jaj owsika w kale jest jedną z metod stosowanych w celu potwierdzania diagnozy owsicy.

Kiedy wykonać badanie w kierunku jaj owsika?

Badanie to jest wykonywane w przebiegu diagnostyki zakażeń układu pokarmowego, przy podejrzeniu spowodowania przez pasożyty, a szczególnie owsik ludzki przy obecności charakterystycznych objawów owsicy. Przydaje się ono w celu różnicowania przyczyn bólu brzucha i spadku masy ciała u dzieci.

By zwiększyć wiarygodność wyniku badania, ocenę mikroskopową kału można uzupełnić o obserwację okolicy odbytu gołym okiem czy pobranie materiału z tego obszaru metodą przylepca celofanowego – taśmę klejącą przykleja się do skóry, a następnie przenosi na szkiełko. Zdarzyć się może, że jaj owsika nie będzie w kale, ale zostaną zlokalizowane w fałdach odbytu.

Kto powinien wykonać badanie w kierunku jaj owsika?

Osoby z objawami owsicy:

• świąd w okolicy odbytu, najsilniejszy w nocy
• bezsenność
• poddenerwowanie, pobudzenie ruchowe
• trudności w koncentracji
• drgawki
• zgrzytanie zębami
• okresowe bóle brzucha, nudności, wymioty
• zmniejszony apetyt, spadek masy ciała

W powikłaniach, gdy owsiki dostaną się do wyrostka robaczkowego, mogą spowodować jego zapalenie, które objawia się gorączką i ostrym bólem brzucha w prawym dole biodrowym. Drapanie spowodowane uciążliwymi dolegliwościami może prowadzić też do wtórnych nadkażeń bakteryjnych okolic skóry odbytu. U kobiet i dziewczynek owsica w rzadkich przypadkach prowadzi do zapaleń pochwy, macicy, jajowodów oraz powoduje pobudzenie płciowe.

Badanie w kierunku jaj owsika norma

• brak obecności (-)

W przypadku utrzymywania się objawów ale negatywnego wyniku testu, by w pełni wykluczyć rozpoznanie owsicy, badanie można powtórzyć kilkukrotnie w dwudniowych odstępach.

• wykrycie obecności (+)

Sugeruje rozpoznanie owsicy i konieczność wdrożenia leczenia przecwipasożytniczego, nie tylko u osoby bezpośrednio dotkniętej chorobą, ale też profilaktycznie u wszystkich członków jej rodziny.